Wyniki morfologii – jak je interpretować?

Co to jest morfologia?

Morfologia krwi to podstawowe, diagnostyczne badanie oceniające zawartość poszczególnych typów komórek krwi. Należy ją wykonywać co najmniej raz w roku – i to tylko w sytuacji, kiedy jesteśmy zupełnie zdrowi. Osoby dorosłe będące w grupie ryzyka albo w trakcie leczenia lub monitorowania choroby powinny badać krew jeszcze częściej. Tyle teorii, jednak smutna praktyka pokazuje, że oddajemy krew do analizy dopiero w momencie, kiedy coś nam dolega. To wielki błąd, ponieważ profilaktyczne badanie krwi pozwala uzyskać informacje na temat funkcjonowania organizmu, a także w wielu przypadkach wykryć wczesne stadia różnych chorób, co często gwarantuje ich całkowite wyleczenie. Warto zatem zwalczyć w sobie strach przed igłą i strzykawką i podczas najbliższej wizyty u lekarza pierwszego kontaktu poprosić o skierowanie. Niestety może się zdarzyć, że lekarz nam go odmówi, ponieważ podważy zasadność tego typu badania profilaktycznego. Wówczas wykonajmy morfologię na własną rękę i poważnie rozważmy zmianę lekarza. Za badanie przeprowadzone prywatnie zapłacimy od kilku do kilkunastu złotych. Wszystko zależy od cennika laboratorium, jednak tak czy inaczej nie jest to wygórowana kwota za analizę stanu zdrowia praktycznie całego organizmu.

No dobrze, załóżmy więc, że postawiliśmy na profilaktykę i właśnie odebraliśmy z laboratorium wynik analizy naszej krwi. Koniecznie udajmy się z nim do lekarza prowadzącego, żeby odpowiednio go zinterpretował. Co jednak jeśli na wizytę trzeba poczekać kilka dni, a niektóre parametry przekraczają przyjęte normy? Z naszym przewodnikiem dowiesz się, jak odczytać wyniki, a do lekarza będziesz mogła iść spokojniejsza i… mądrzejsza!

W ludzkim organizmie znajduje się około 5 litrów krwi. Jej przebadanie umożliwia rozpoznanie m.in. stanu zapalnego i infekcji, a także wielu innych chorób.

» Wiesz, jak prawidłowo kontrolować znamiona na skórze? Kliknij i dowiedz się, jakie pieprzyki powinny zwrócić twoją uwagę!

Znaczenie skrótów i symboli

Po odebraniu wyników z laboratorium zwykle sprawdzamy, czy żaden z parametrów nie przekracza podanych norm. Pamiętajmy, że zakres norm może się różnić w zależności od pracowni analitycznej przeprowadzającej badanie. Odczuwamy ulgę, gdy wszystko jest w porządku, jednak jeśli któraś z wartości nie zawiera się w określonych granicach, zaczynamy się stresować. W takiej sytuacji warto wiedzieć, za co odpowiada element krwi, którego mamy za mało lub za dużo, oraz o czym może świadczyć jego nadmiar albo niedobór.

» Czy zdarzają ci się krwawienia z nosa? Dowiedz się, jakich krwotoków nie wolno bagatelizować i jak je prawidłowo zatamować!

Poniżej przedstawiamy autentyczne wyniki morfologii jednej z naszych redaktorek. Na ich podstawie wyjaśniamy, jakie elementy kryją się pod tajemniczymi skrótami. Nasza koleżanka to na szczęście okaz zdrowia, ale co groziłoby jej, gdyby poszczególne parametry nie mieściły się w granicach normy?

WBC (ang. White Blood Cell) – Leukocyty

[+] Podwyższony poziom leukocytów, zwanych również białymi krwinkami, może świadczyć o infekcji w organizmie, stanie zapalnym albo białaczce. Norma bywa także przekroczona po długim opalaniu, silnym stresie lub intensywnym wysiłku fizycznym.
[-] Spadek liczby leukocytów może być wywołany przez chorobę zakaźną, np. WZW, zakażenie HIV, grypę, odrę, różyczkę czy ospę wietrzną. Może także wynikać z uszkodzenia szpiku lub być skutkiem ubocznym leczenia nowotworu.

» O czym świadczy obecność leukocytów w moczu? Jaka jest ich norma? Sprawdź, jak interpretować wyniki badania moczu!

LYM (ang. Lymphocyte) – Limfocyty

[+] Jest ich więcej, gdy pacjent cierpi na chłoniaka, przewlekłą białaczkę limfatyczną, szpiczak mnogi albo nadczynność tarczycy, kiłę bądź chorobę zakaźną wieku dziecięcego.
[-] Zmniejszenie ich liczby może być objawem AIDS lub innych zakażeń wirusowych.

MID – średnie i duże leukocyty

Parametr ten nie powinien być wykorzystywany do oceny ewentualnych zaburzeń w zakresie krwinek białych. Dla pewności trzeba zrobić rozmaz mikroskopowy, w którym analizuje się poszczególne frakcje leukocytów.

GRA (ang. Granulocyte) – Granulocyty

[+] Wzrost ich liczby towarzyszy np. chorobom pasożytniczym, alergii oraz stanom zapalnym i infekcjom.
[-] Ich spadek może świadczyć o obniżonej odporności organizmu i zakażeniu albo być wynikiem stosowania leków, np. sterydów.

RBC (ang. Red Blood Cell) – Erytrocyty

[+] Zwiększona ilość erytrocytów, czyli czerwonych krwinek, występuje rzadko, niemniej zdarza się np. w chorobie zwanej czerwienicą powodowaną nowotworowym rozrostem krwinek czerwonych. Nadmiar erytrocytów obserwowany jest także u osób przebywających wysoko w górach.
[-] Zmniejszona ilość erytrocytów świadczy o anemii, której przyczyną może być utrata krwi, niedobór żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12.

HGB (ang. Hemoglobin) – Hemoglobina

[+] Wartości ponad normę towarzyszą odwodnieniu organizmu.
[-] Wskaźniki poniżej normy to objaw anemii.

HCT (ang. Haematocrit) – Hematokryt

[+] Podwyższony poziom obserwuje się w chorobie o nazwie czerwienica oraz przy odwodnieniu organizmu.
[-] Jego spadek może sugerować zbyt dużą ilość wody w organizmie albo anemię.

MCV (ang. Mean Corpuscular Volume) – Średnia objętość krwinek czerwonych

[+] Przekroczenie normy może świadczyć o anemii wynikającej z niedoboru kwasu foliowego i witaminy B12.
[-] Wartość poniżej normy może być skutkiem niedoboru żelaza.

MCH (ang. Mean Corpuscular Hemoglobin) – Średnia zawartość hemoglobiny

[+] Podobnie jak w przypadku MCV – przekroczenie normy może świadczyć o anemii wynikającej z niedoboru kwasu foliowego i witaminy B12.
[-] Wartość poniżej normy może być skutkiem niedoboru żelaza.

MCHC (ang. Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration) – Średnie stężenie hemoglobiny

[+] Wzrost może występować przy odwodnieniu lub wrodzonej anemii hemolitycznej, czyli sferocytozie.
[-] Spadek można zaobserwować przy niedokrwistości, czyli anemii z niedoboru żelaza.

RDW (ang. Red Cell Distribution Width) – Rozkład objętości krwinek czerwonych

[+] Wskaźnik powyżej normy może być skutkiem anemii, stanu zapalnego, transfuzji krwi, przerzutów nowotworowych do szpiku kostnego albo leczenia witaminą B12 lub kwasem foliowym.
[-] Obniżenie wartości (pod warunkiem, że jest znaczne) może być objawem niedokrwistości.

» Czy wiesz, co konkretnie cię boli, gdy boli cię brzuch? Z nami dowiesz się, jak interpretować ból brzucha i który organ szwankuje – w zależności od rodzaju bólu!

PLT (ang. Platelet) – Trombocyty

[+] Nadmiar trombocytów, czyli płytek krwi, nazywamy trombocytozą, która może wynikać z niedoborów żelaza, zbyt dużego wysiłku fizycznego, stanu zapalnego albo choroby nowotworowej.
[-] Zbyt mała ilość płytek krwi występuje przy niedoborach witaminy B12 lub kwasu foliowego, infekcjach i nowotworach albo podczas przyjmowania leków przeciwbólowych i antybiotyków.

PCT (ang. Procalcitonin) – Prokalcytonina

[+] U osób zdrowych stężenie prokalcytoniny jest niskie. Podwyższony poziom świadczy o infekcji bakteryjnej, choć występuje też przy zawałach serca, oparzeniach i po zabiegach operacyjnych.

MPV (ang. Mean Platelet Volume) – Średnia objętość płytek krwi

[+] Podwyższony poziom obserwuje się np. przy krwotokach, niedoborach kwasu foliowego i witaminy B12, białaczce szpikowej, wadach serca i nadczynności tarczycy.
[-] Wskaźnik poniżej normy może wystąpić przy powiększonej śledzionie lub niewydolności wątroby.

PDW (ang. Platelet Distribution Width) – Wskaźnik anizocytozy płytek krwi

[+] Podwyższony wskaźnik PDW przy jednoczesnym podwyższonym wskaźniku MPV może świadczyć o infekcji bakteryjnej i przewlekłej białaczce. Jeśli PDW jest podwyższony (a MPV poniżej normy), może być objawem anemii lub skutkiem chemioterapii.
[-] Wynik poniżej normy nie ma znaczenia klinicznego i nie powinien być powodem do niepokoju.

P-LCC i P-LCR (ang. Platelet Large Cell Count i Platelet Large Cell Ratio) – Odsetek dużych płytek krwi

[+] Wynik powyżej normy ma znaczenie kliniczne dopiero wówczas, gdy inne wskaźniki również odbiegają od normy. Wszystko zależy jednak od tego, które parametry nie mieszczą się w wyznaczonych granicach.

UWAGA: Niektóre wskaźniki zmieniają się w zależności od wieku lub stanu pacjenta – na przykład dzieci i kobiety w ciąży podlegają innym normom. Poza tym wskaźników nie należy interpretować osobno, tylko zawsze w nawiązaniu do pozostałych.

» Zmagasz się z przewlekłą chrypką? Nie lekceważ jej! Kliknij i przeczytaj, kiedy chrypka jest objawem poważniejszej choroby!

Jak się przygotować do pobrania krwi i kiedy powtórzyć badanie

Oczywiście ewentualne wahnięcia i odstępstwa od normy nie muszą od razu oznaczać poważnej choroby – pamiętajmy, że ostateczna ocena zawsze należy do naszego lekarza prowadzącego. To on – po uprzednim przebadaniu pacjenta – stwierdza, czy wynik jest prawidłowy czy może jest podstawą do dalszej, pogłębionej diagnostyki.

Czasami trzeba także powtórzyć badanie, jeśli istnieje podejrzenie, że nieprawidłowo się do niego przygotowaliśmy albo próbka została niewłaściwie pobrana lub przechowana. O ile na procedurę samego pobierania i transportu krwi nie mamy wpływu, o tyle odpowiednie przygotowanie się do badania zależy wyłącznie od nas.

» Nie możesz pozbyć się kataru i kaszlu? Lecz się skutecznie i nie popełniaj ciągle tych samych błędów! Kliknij i poznaj 7 mitów na temat przeziębienia!

Przede wszystkim powinniśmy być na czczo, co oznacza, że ostatni, najlepiej lekkostrawny posiłek powinniśmy zjeść najpóźniej 12 godzin przed wizytą w laboratorium. Postarajmy się też dotrzeć na badanie we wczesnych godzinach porannych (najlepiej do 10:00), ponieważ niektóre parametry krwi w ciągu doby ulegają zmianie. Dobrze byłoby także na około 3 dni przed wykonaniem morfologii zrezygnować z picia alkoholu, palenia papierosów i picia kawy. Rano, w dniu badania nie przyjmujmy żadnych leków, chyba że lekarz zdecyduje inaczej. Poinformujmy jednak pracownika laboratorium o wszystkich lekach, które zażyliśmy przed pobraniem krwi. Co ciekawe, na wynik analizy może mieć wpływ także stres oraz duży wysiłek fizyczny. Tuż przed wizytą postarajmy się więc zrelaksować, siedząc spokojnie w poczekalni. Wyniki badania również przyjmijmy ze stoickim spokojem. W końcu wiemy już, o co w nich chodzi, a czas do zaplanowanego spotkania z lekarzem prowadzącym, który je dla nas zinterpretuje, na pewno szybko minie!

Na badanie krwi trzeba przyjść na czczo. Rano można jednak wypić szklankę wody lub niesłodzonej herbaty.

Jak często wykonujecie rutynowe badanie krwi? Na wasze szczere odpowiedzi czekamy w komentarzach!